Herta Müller
Përktheu nga origjinali Ael
Këtu secili ka një të tashme të tijën. Këtu secili shkel tokën, me çizme plastike apo nallane, qoftë në një thellësi prej 12 metrash në bodrum, apo edhe kur zë vend mbi stolin e heshtjes.
Kur Albert Gioni dhe unë nuk punojmë për ndonjë çast, ulemi në dërrasën e ngecur mbi dy gurë. Brenda rrjetit të telit regëtin llamba elektrike, teksa nga koshi i hekurt duken flakët e qymyrit që digjet. Ne çlodhemi dhe heshtim. Qëllon edhe të pyes veten, nëse mund të llogaris ende; në qofshim tani në vitin e katërt dhe në paqen e tretë, atëherë këtu në bodrum do të ketë pasur edhe një paqe të parë, dhe pastaj një të dytë, ashtu sikurse edhe një para-paqe, pa mua.
Këtu në bodrum, me siguri ka po aq turne dite e nate, sa dhe shtresa toke. Edhe turnet e mia me Albert Gionin do të kisha bërë mirë t'i numëroja; megjithëse kam kohë. Ende di të lexoj; për Krishtlindje, babai më dhuroi një libër, „Ti dhe Fizika“. Në të shkruhej se, çdo njeri dhe çdo ngjarje kanë vendin dhe kohën e tyre. Ky është një ligj i natyrës. Prandaj dhe, gjithçka e çdokush ka të drejtën dhe vlerën e tij, dhe gjithçkaje që ekziston i përket një tel i Minkovskit.
Kur unë ulem këtu, mbi stol, ai më qëndron mbi krye. Kur unë lëviz, ai përkulet e lëviz bashkë me mua. Pra, nuk jam vetëm.
Edhe çdo qoshe në bodrum apo në kamp ka telin e saj dhe asnjë tel nuk e prek tjetrin. Është një grumbull telash i organizuar rreptësisht saktë mbi të gjitha kryet. Secili merr frymë bashkë me telin e tij. Madje kulla e ftohjes merr frymë dyfish, pasi reja e kullës ka ndoshta telin e saj. Në kamp, libri duket i pavlerë. Edhe Engjëlli i Urisë ka telin e tij, por në libër për të nuk shkruhet asgjë; ndoshta Engjëlli i Urisë e lë me ne telin e Minkovskit, e prandaj nuk largohet asnjëherë, qoftë edhe kur thotë se do të vijë sërish. Sikur Engjëlli i Urisë të kishte respekt për librin, do të bëja mirë ta merrja me vete. Gjithnjë hesht kur zbres në bodrum dhe shoh mendimet në kokën time përmes një dere të çelur fare pak. Në libër shkruhej gjithashtu se, secili, në çdo kohë dhe në çdo vend, xhiron filmin e tij. Në çdo mendje, spiralja brenda saj xhiron gjashtëmbëdhjetë figura për sekondë.
AUFENTHALTSWAHRSCHEINLICHKEIT (gjasë për të qëndruar), kjo ishte një ndër fjalët në librin „Ti dhe Fizika“. A thua sikur unë të mos isha fare i sigurt se jam aty e sikur të mos më duhej të ikja për të mos qenë aty. Dhe kjo, pasi fizikisht, në bodrum jam vetëm një pjesëz. Por me ndihmën e telit tim të Minkovskit, në të njëjtën kohë jam edhe një valë. Dhe si valë, mund të jem edhe diku tjetër dhe dikush që nuk është këtu të jetë me mua. Se kush mund të jetë ky, këtë ke të drejtë ta zgjedhësh vetë. Një send do të qe më mirë sesa një person, një send, që t'u shkojë shtresave të tokës në bodrum. Për shembull SAURIERI: një autobus elegant, i kuqërremtë, me shufra hekuri të kromuara, i cili qarkullonte mes Hermannstadt-it dhe Salzburg-ut. Ime më dhe teze Fini, gjatë verës, udhëtonin me Saurierin për në llixhë, drejt Oscna-Bãit, dhjetë kilometër larg qytetit të Hermannstadt-it. Pas kthimit ato më linin t'ua lëpija llërët për të provuar se sa të kripura ishin pishinat e llixhës, teksa më tregonin për kristalet e sedefta të kripës që vezullonin mes fijeve të barit në livadh. Me ndihmën e dritës që vinte nga dera e çelur në kokën time, e vura në nisje autobusin Saurier, i cili ndodhej me mua në bodrum. Edhe dyert e tij janë paksa të çelura e, edhe ai ka telin e tij të Minkovskit. Telat tanë nuk e prekin kurrë njëri-tjetrin, por rrezet që vijnë nga dyert e lëna hapur takohen nën dritën e llambës elektrike, ku hiri fluturues përdridhet me telin e Minkovskit. Pranë meje, i ulur mbi stol, hesht edhe Albert Gioni, bashkë me telin e tij të Minkovskit dhe, stoli mbetet dërrasa e heshtjes, pasi Alberti nuk më thotë se në cilin film ndodhet dhe unë nuk mund t'i them se jam në bodrum, në një autobus të kuqërremtë me shufra të kromuara. Çdo shtresë e tokës është një vepër arti. Por teli i saj i Minkovskit s'është veçse një kavo e çeliktë, që mban të lidhura karroca të vogla që qarkullojnë dhe çdo karrocë me telin e saj është thjesht një barrë hiri, dymbëdhjetë metër nën tokë. Herë-herë besoj se kam vdekur para njëqind vitesh dhe se thembrat e mia janë të tejdukshme. Kur shihem mes hapësirës së ndritshme të derës, më intereson vetëm shpresa kryeneçe dhe e shpenguar, se diku dikush po mendon për mua, qoftë edhe kur ky nuk e di se ku ndodhem për momentin. Mundet të jem, ja, ai burri i moshuar atje sipër, majtas, pa dhëmbë, në një fotografi dasme, që nuk ndodhet fare këtu dhe njëkohësisht një fëmijë i dobët në një oborr shkolle. Edhe ky nuk ekziston. Por ndoshta jam edhe rivali dhe vëllai i një vëllai zëvendësues, që është rivali im, sepse të dy ne ekzistojmë njëkohësisht, ashtu si edhe në kohë të ndryshme, meqenëse nuk jemi parë ndonjëherë, në asnjë kohë. Dhe në të njëjtën kohë unë e di, se ajo çfarë Engjëlli i Urisë sheh si vdekjen time, paraprakisht mua ende s'më ka ngjarë.
No comments:
Post a Comment